“Vragentongen” voor AI-diner

We leven in een tijdperk waarin kunstmatige intelligentie is veranderd van een futuristische belofte in een alledaagse aanwezigheid. Het is te vinden op onze telefoons, op onze werkplekken, in onze huizen, waar het vragen beantwoordt, vertaalt, organiseert, suggesties doet en creëert. Maar achter de schijnbare almacht van technologie schuilt één detail dat het verschil blijft maken: AI is slechts zo intelligent als de vraag die we haar stellen.

Het is gemakkelijk om meegesleept te worden door de antwoorden die AI kan geven. We hebben immers nog nooit zo snel en gemakkelijk toegang gehad tot zoveel informatie. Dit zogenaamde gemak kan echter een valkuil zijn. Want als de vragen vaag, beperkt of slecht geformuleerd zijn, zullen de antwoorden… niet erg nuttig zijn. Uiteindelijk begint het allemaal met een vraag. Weten wat je moet vragen en hoe je die moet stellen, kan het verschil maken tussen een transformerend inzicht of een algemeen antwoord.

En het is niet alleen een technische kwestie. Het is een fundamentele menselijke vaardigheid: kritisch denken, hypothesen formuleren, zoeken naar betekenis. Een rapport van McKinsey benadrukt dat de werkelijke waarde van AI in het bedrijfsleven meer ligt in het vermogen om problemen te herdefiniëren dan in de verfijning van de algoritmes. Met andere woorden, wat er echt op het spel staat, is ons vermogen om goed te denken. Sommigen vrezen dat AI ons zal vervangen, maar het grootste risico ligt misschien wel ergens anders: dat het ons in slaap zal sussen.

Dat leidt ertoe dat we de moeite van denken, reflecteren en onderzoeken opgeven, omdat we altijd een antwoord binnen handbereik hebben. Maar intelligentie leeft niet alleen van antwoorden. Ze leeft van rusteloze vragen, van goed geformuleerde twijfels, van koppige nieuwsgierigheid.

En juist daar hebben mensen nog steeds een voorsprong, en zullen ze die altijd blijven hebben. Want creativiteit ontstaat uit rusteloosheid, uit de wens om meer te weten, om de wereld anders te zien. AI kan natuurlijk helpen. Maar de vonk komt van degenen die vragen stellen. We leven omringd door technologie, maar we hebben nog steeds nieuwsgierigheid, empathie en een kritische geest nodig. We hebben mensen nodig die het voor de hand liggende in twijfel trekken, die de vraag "wat als?" onderzoeken, die niet bang zijn om moeilijke vragen te stellen. "Vragen beledigt niet", zoals het gezegde luidt in goed Portugees, en misschien weegt deze spreuk vandaag de dag wel zwaarder dan ooit. Want in een wereld vol automatische antwoorden is het stellen van goede vragen een daad van verzet. Het is een manier om ervoor te zorgen dat we ons niet alleen door snelheid, maar ook door diepgang laten meeslepen.

Als we willen dat kunstmatige intelligentie de mensheid echt dient, en niet andersom, dan moeten we iets simpels maar krachtigs ontwikkelen: de kunst van het stellen van goede vragen. Leren hoe je goede vragen stelt op scholen. In bedrijven. In onze eigen dagelijkse routines. Want uiteindelijk is het deze rusteloze, menselijke, feilbare maar moedige nieuwsgierigheid die de wereld in beweging zal houden.